Wat is een Respijthuis?

Een Respijthuis is een kleinschalige en tijdelijke logeerplek voor mensen met psychische problemen. Lumen heeft twee van dergelijke respijthuizen, één in Leiden sinds september 2022 en één in Alphen aan den Rijn sinds november 2020.

Met de inzet van Respijthuizen wil Lumen bijdragen aan het voorkomen van het oplopen van stress waardoor het risico bestaat dat psychische en/of sociale problemen verergeren. In het Respijthuis kunnen mensen op adem komen en weer grip krijgen op herstel om zo een terugval of zelfs een crisis(opname) te voorkomen.

Het is onvoldoende bekend en nog inadequaat onderbouwd wat de inzet van preventieve interventie zoals een Respijthuis oplevert. Het gaat daarbij zowel over de individuele opbrengst (het voorkomen van persoonlijk drama) als het besparen van maatschappelijke zorgkosten.

De hoofdvraag

Wat is de persoonlijke en maatschappelijk opbrengst van de inzet van Respijthuizen?

De deelvragen

1. Hoeveel Respijthuizen zijn er in Nederland, wie zijn de doelgroepen, hoeveel gasten zijn er op jaarbasis, hoe lang verblijven zij (gemiddeld), welke varianten van Respijthuizen zijn er; wat is er bekend over de meerwaarde of opbrengsten van deze Respijthuizen?
2. Welke (f)actoren dragen bij aan de werking of werkzame mechanismen van een Respijthuis? Wat maakt dat ‘het werkt’? Wat zijn sleutelbegrippen of belangrijke bouwstenen, zoals ervaringsdeskundigen-inzet, zelfregie, herstelbijdrage, peer to peersupport, de verblijfsduur? Hoe wordt de betrokkenheid van de doelgroep geborgd (zelfbeheer, samensturing, eigen regie)?
3. Wat is een Respijthuis, en wat is het niet? Wat definieert een Respijthuis? Wat zijn randvoorwaarden (bijvoorbeeld een pand, subsidies, ervaringsdeskundigen, actieve inzet gasten, deelname aan herstelprogramma)?
4. Wat is de individuele meerwaarde, de opbrengst van de inzet van een Respijthuis voor gasten? Wat wordt ermee voorkomen? Waar draagt het aan bij, volgens gasten van Lumen? Wat is de impact ervan? En wat is het persoonlijke effect op korte en middellange termijn?
5. Zijn binnen het gastenbestand van de Respijthuizen van Lumen subgroepen te onderscheiden en zijn er verschillen in opbrengst tussen mogelijke subgroepen?
6. Wat zijn kosten en baten, wat is het rendement, en (hoe) bespaart de inzet van de Respijthuizen van Lumen aan zorgkosten?

De opbrengsten van het onderzoek

Het onderzoek levert inzicht in de waarde van de inzet van Respijthuizen, definieert een Respijthuis, geeft inzage in de persoonlijke opbrengst voor gasten, op korte en middellange termijn, maakt duidelijk wat de kosten en baten zijn en (hoe) de inzet van een Respijthuis aan zorgkosten bespaart, en hoe de onderzoeksbevindingen te gebruiken zijn voor het doorontwikkelen en regionaal uitbreiden van de Respijthuizen van Lumen.

Resultaten zijn -waar mogelijk- uiteengezet naar verschillende subgroepen. De rapportage bevat informatie over de achtergrond en aanleiding van het onderzoek, een transparante onderzoeksverantwoording, en vooral een gestructureerde weergave van de bevindingen. Er wordt gebruik gemaakt van voorbeelden, portretten, kosten/baten-voorbeelden, en (niet te herleiden) citaten. Het slothoofdstuk van de rapportage omvat naast aanbevelingen ook advies voor doorontwikkeling en regionale uitrol van Respijthuizen en geeft adviezen die benut kunnen worden door de opdrachtgever in de dialoog met zorgverzekeraars.

Doorlooptijd

Het onderzoek is gestart in november 2024 en heeft een doorlooptijd van ruim een jaar.

Presentatie van het onderzoek 

Stichting Lumen Holland Rijnland organiseert op donderdag 4 december 2025 het mini-Symposium Waarde van Respijthuizen.

• Locatie: ECC te Leiden (Haagse Schouwweg 10)
• Tijd: 9.00 – 13.30 uur 
• Uitreiking van het rapport aan staatssecretaris Nicki Pouw Verweij van het ministerie van VWS
• Inclusief afsluitende lunch
• Aan dit symposium zijn geen kosten verbonden! 

Tijdens dit mini-symposium worden de bevindingen gepresenteerd van het jaar durende onderzoek naar de waarde van de inzet van respijthuizen:

• Wat is de meerwaarde van een respijthuis voor (oud)gasten en wat is de betekenis voor hun netwerk?
• Wat is de impact op korte en middellange termijn?
• Bespaart de inzet van de Respijthuizen van Lumen aan zorgkosten of maatschappelijke kosten?
• Wat zijn de bouwstenen van een respijthuis, hoe zet je er één op, en hoe werkt het in de praktijk?
• En wat is er uit onderzoek al bekend over de opbrengst van andere Nederlandse respijthuizen?

Naast de presentaties en de overhandiging van het eerste exemplaar van het onderzoeksrapport aan staatssecretaris Nicki Pouw Verweij van het ministerie van VWS is er ook een mogelijkheid om in gesprek met medewerkers en (oud)gasten van de Respijthuizen.  Wil je meer weten van respijthuizen en de resultaten van het onderzoek? Dan heten we je van harte welkom op 4 december.

Inschrijven voor het gratis mini-Symposium ‘de Opbrengst van Respijthuizen’ kan via onderstaande link: