Laagdrempelige activiteiten voor en door burgers, zoals een koffie-ochtend, een inloopplek of een klussendienst, zouden leiden tot meer onderlinge verbondenheid en betrokkenheid. Het is echter niet genoeg om mensen simpelweg ‘gezellig’ bij elkaar te brengen. Met de publicatie Vrijwilligersinitiatieven als waardevolle ontmoetingsplekken vragen onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek aandacht voor de kunst en kunde om met laagdrempelige activiteiten betekenisvol contact tot stand te brengen. Donderdag 16 november overhandigden zij de publicatie aan demissionair minister Conny Helder, samen met Vereniging NOV en vrijwilligers en beroepskrachten.

De onderzoekers onderzochten wat vrijwilligersinitiatieven tot een waardevolle ontmoetingsplek maakt. Onderzoeker Laurine Blonk: “Het viel ons op dat er steevast andere relaties ontstonden dan waar het aanbod zich op richtte. Deelnemers van de wekelijkse koffieochtend voerden ernstige gesprekken tussen het sjoelen door. Een maatjescontact dat veel van de vrijwilliger vraagt is bij vlagen ook een bron van voldoening. Dit ontstond echter niet vanzelf door mensen bij elkaar te brengen. Coördinatoren speelden op de achtergrond een belangrijke rol. Ze maakten met hun initiatief ruimte voor het zoeken en vinden van betekenisvolle relaties.”

Juist bij complexe hulpvragen of onderlinge spanningen bleven coördinatoren zoeken hoe ze deze ruimte konden bieden. Ze pasten bijvoorbeeld de rollen van vrijwilligers op maat aan, ze richtten de ruimte van de activiteit anders in, of begeleidden deelnemers intensiever 1-op-1. Laurine Blonk: “Coördinatoren laveren daarbij tussen het zoeken naar mogelijkheden en het respecteren van grenzen. Betekenisvol contact tot stand brengen is een kunst én een kunde.”

De auteurs pleiten er daarom voor om voorbij de doelstellingen van vrijwilligersinitiatieven te kijken. Een koffieochtend kan dus meer brengen dan enkel gezelligheid en het koppelen van maatjes gaat ook voorbij aan vriendschappen smeden. Belangrijker is de ruimte die ze mensen bieden om te onderzoeken wie ze samen willen en kunnen zijn. “Een waardevolle ontmoetingsplek bieden is iets anders dan mensen bij elkaar brengen door een activiteit, of hulpverlening organiseren bij een hulpvraag of probleem. Dat is een belangrijke bevinding, nu de roep om ontmoetingsplekken in de samenleving toeneemt.”

De publicatie Vrijwilligersinitiatieven als waardevolle ontmoetingsplekken werd geschreven door onderzoekers Laurine Blonk, Femmianne Bredewold en Anja Machielse, op basis van een etnografische studie naar vrijwilligersinitiatieven als ontmoetingsplekken, uitgevoerd door Laurine Blonk van 2020 tot 2022. De onderzoekers namen acht zeer diverse initiatieven in heel Nederland onder de loep, van een bewonersinitiatief in een Gronings dorp tot aan een maatjesproject in Zoetermeer. Ze bekeken hoe deelnemers, hulpvragers en vrijwilligers elkaar via laagdrempelige (vrijwilligers)activiteiten ontmoetten en relaties ontwikkelden.

Download rapport (Pdf)

Het onderzoek van de Universiteit voor Humanistiek kwam tot stand in het kader van het programma Samen Ouder Worden, een samenwerking van 11 (vrijwilligers)organisaties, onder penvoering van Vereniging Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk.

Bron: uvh.nl